Τα όνειρα της νεολαίας δε χωρούν στο γερασμένο τους κόσμο

Το παρόν κείμενο αποτελεί εισήγηση μέλους της Ταξικής Πορείας στην εκδήλωση του 2ημέρου για τη νεολαία του Αριστερού χώρου σκέψης και δράσης «Ρωγμή» στη Ξάνθη. Η εκδήλωση είχε τίτλο «Τα όνειρα της νεολαίας δε χωρούν στο γερασμένο τους κόσμο».

Η εργαζόμενη νεολαία όλων των ηλικιών βρίσκεται μπροστά σε τεράστια αδιέξοδα. Η επίθεση με την ένταση και το βάθος που προωθείται ιδίως τα τελευταία  χρόνια διαμορφώνουν μια πραγματικότητα η οποία   συνθλίβει βίαια καθημερινά  τα όνειρα , την προοπτική της και το μέλλον της.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως η εργασία αποτελεί το βασικό καμβά πάνω στον οποίο συγκροτείται και ξεδιπλώνεται  η ζωή και το μέλλον κάθε εργαζόμενου. Πόσο μάλλον ενός νεολαίου που αγωνιά για το πώς τα φέρνει βόλτα τη δεδομένη στιγμή αλλά ταυτόχρονα βρίσκεται με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον αναζητώντας περισσότερο από τον καθένα να διαμορφώσει εκείνες τις  βάσεις για μια ζωή με αξιοπρέπεια και  ευκαιρίες σε εργασιακό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο. Όχι δεν αναφερόμαστε στην «κοινωνική ανέλιξη» που ευαγγελίζεται ο καπιταλισμός, που απαιτεί το πάτημα επί πτωμάτων. Αναφερόμαστε στην πηγαία ανάγκη κάθε ανθρώπου πόσο μάλλον ενός νέου, να ζει και να εργάζεται με αξιοπρέπεια και να μπορεί να βλέπει το μέλλον με προοπτική και όχι αδιέξοδα, σαν ένα ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο.

Τα τελευταία χρόνια είμαστε μάρτυρες μιας τεραστίων διαστάσεων επίθεσης. Τα τεράστια νούμερα της ανεργίας (έχει φτάσει μέχρι και 30%, για τους νέους βρίσκεται στα 43,8% ), το πετσόκομμα των μισθών (500 βασικός, 400 για τους νέους κάτω των 25), η απόλυτη εξάπλωση των ελαστικών σχέσεων εργασίας και το χτύπημα της μόνιμης και σταθερής δουλειάς (είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2014 και μετά στις νέες συμβάσεις που υπογράφονται υπερτερούν σταθερά οι ελαστικές έναντι των αορίστου), η εξάπλωση των απολύσεων, η απελευθέρωση της εργοδοτικής τρομοκρατίας, το χτύπημα της κοινωνικής ασφάλειας, το χτύπημα της συλλογικότητας και του συνδικαλισμού,  αποτελούν μια σκληρή ταξική  πραγματικότητα και ταυτόχρονα μια βίαιη κοινωνική οπισθοδρόμηση. Δικαιώματα εργασιακά και κοινωνικά όπου ο λαός κατέκτησε με αγώνες και αίμα παίρνονται πίσω με ταχύτατους ρυθμούς. Είναι ακριβώς ο αρνητικός ταξικός συσχετισμός και η ήττα του αριστερού επαναστατικού κινήματος που έδωσε τη δυνατότητα στο κεφάλαιο να πάρει τη ιστορική ρεβάνς.

Όταν τα ποσοστά της ανεργίας μεταφραστούν στα βιώματα της νεολαίας η κατάσταση γίνεται έως και καταθλιπτική. Ένας νέος άνεργος βρίσκεται έξω από τη παραγωγική διαδικασία και τους μαζικούς χώρους που θα του έδιναν τη δυνατότητα συλλογικής απάντησης, κοινωνικής διεξόδου και αίσθημα δημιουργικότητας-παραγωγικότητας, αντ αυτού βρίσκεται μόνος αντιμέτωπός με την επιβίωση. Φτώχια εξαθλίωση, εξάρτηση από τους γονείς, όσο και αυτοί έχουν τη δυνατότητα, σε μια ατέρμονη αναζήτηση εργασίας με οποιουδήποτε όρους χωρίς κοινωνική και κρατική πρόνοια, έρμαιο στις ορέξεις της εργοδοσίας. Η ανεργία ορθώνεται σαν ένας τεράστιος φραγμός στα όνειρα της νεολαίας, ενώ ταυτόχρονα πιέζει τους πάντες για ακόμη μεγαλύτερες υποχωρήσεις για ακόμη μεγαλύτερη υποταγή στην «δύσκολη και αντικειμενική πραγματικότητα».

Ταυτόχρονα, εδώ και καιρό και με κάθε μέσο διαμορφώνουν βίαια το μοντέλο τους σύγχρονου εργαζόμενου λάστιχο . Όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις έτσι και στην εργασία η νεολαία αποτέλεσε και αποτελεί το πειραματόζωο  των όποιων μεταβολών. Προφανώς τίποτα δε γίνεται τυχαία. Η νεολαία μπαίνει στη παραγωγή χωρίς τα «βαρίδια» και «τι αγκυλώσεις» των μεγαλύτερων ηλικιών που έχουν ζήσει τη μονιμότητα και τη σταθερότητα. Γιατί είναι αλλιώς να προσπαθείς να πάρεις πίσω δικαιώματα από κάποιον που το έχει ζήσει στη πράξη και αλλιώς απλά να ξεκινάς χωρίς αυτά. Ταυτόχρονα η νεολαία  είναι πιο «εύπλαστη» από τη σωρό των αντιδραστικών ιδεολογημάτων. Ώρες επί ωρών τα μέσα μαζικής προπαγάνδας αφιέρωσαν για να πείσουν ότι «μαζί τα φάγαμε», «ότι για όλα φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι, με βασικό σκοπό να δυσφημήσουν την μόνιμη και σταθερή δουλειά. Στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων οι «ειδικοί της γνώσης» ξοδεύουν τόνους μελάνι και φαιά ουσίας για να προωθήσουν την αναγκαιότητα της ευελιξίας στην εργασία αλλά και τη ζωή του νέου συνολικά. Σε μια άλλη πιο ιντελεκτουάλ έκδοση η εναλλαγή των χώρων, των ανθρώπων, των καταστάσεων, της εργασίας, αποτελούν πεδίο νέας γνώσης και εμπειριών.

 Ξεπλένουν την επίθεση, στρώνουν το έδαφος για ακόμη μεγαλύτερη ένταση και βάθος. Ετοιμάζουν το σύγχρονο εργαζόμενο λάστιχο στα πλαίσια του σύγχρονου εργασιακού μεσαίωνα. Η διαφορές στις έννοιες της εργασίας και της ανεργίας έχουν θολώσει για τα καλά.  Η εργασία πλέον πωλείται με το κομμάτι, με την ώρα, την ημέρα, τον μήνα, πολλές φορές πάλι δεν πωλείται, απλά προσφέρεται για τη γνώση και την εμπειρία όπως λένε. Μισοεργαζόμενη, μισοάνεργη η νεολαία ακροβατεί σταθερά μεταξύ εργασίας και ανεργίας, τρέχει κυριολεκτικά σε δυο και τρεις διαφορετικές δουλειές ταυτόχρονα για να βγουν τα βασικά, ενώ ο φόβος της απόλυσης και της ανεργίας καραδοκεί.

Λένε πως μισή δουλειά ισούται με μισή ζωή. Και όντως έτσι ακριβώς είναι τα πράγματα. Πως μπορεί κάποιος με τα 200 και 300 ευρώ των 4ωρων να ζήσει μια φυσιολογική ζωή? Ισχύει όμως και το παρακάτω, ολόκληρη δουλειά και πάλι ισούται με μισή ζωή. Τα δεκάωρα και δωδεκάωρα υπερεντατικής  εργασίας, για τα οποία η σύγχρονη και προοδευτική Ευρώπη της κοινωνίας των πολιτών έχει αρχίσει να νομοθετεί (βλ Αυστρία), οι ατελείωτες υπερωρίες , τις περισσότερες φορές απλήρωτες, οι δυο και τρείς διαφορετικές δουλειές την ίδια μέρα, η εξαήμερη εργασία, η προσπάθεια κατάργησης της κυριακάτικής αργίας, εκμηδενίζουν τα περιθώρια για ξεκούραση, κοινωνικοποίηση, δραστηριότητες. Μια εξέλιξη που έχει άμεση αντανάκλαση σε όλο το φάσμα τη κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής ζωή της νεολαίας. Η νεολαία απαιτεί να δουλεύει για να ζει, το κεφάλαιο επιβάλει να ζει  για να δουλεύει. Η εξαντλητική εργασία έχει σαν κύριο στόχο την μεγιστοποίηση των κερδών του κεφαλαίου, ταυτόχρονα όμως απονεκρώνει τη κοινωνική σκέψη και δράση του εργαζόμενου.

Πρέπει να κατανοήσουμε τι ακριβώς σημαίνει ότι η νεολαία βρίσκεται χωρίς στοιχειώδης κοινωνικές φροντίδες. Το κράτος νιώθει την άνεση που του δίνουν οι ταξικοί συσχετισμοί και αποχωρεί από κάθε υποχρέωση του απέναντι στο λαό και τη νεολαία. Επιδόματα (ανεργίας), ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, υγειονομική φροντίδα και πρόληψη, σύνταξη. Έννοιες άγνωστες και άπιαστες για τη νεολαία. Μια κατάσταση η οποία έχει πολλαπλές συνέπειες άμεσα αλλά και προοπτικά στη ζωή της νεολαίας. Πόσο εύκολα και υπό ποιες προϋποθέσεις μια νέα εργαζόμενη γυναίκα μπορεί να αποφασίσει να γίνει  νέα μητέρα την ώρα που απειλείται με απόλυση από τη δουλειά της, αδυνατεί να πληρώσει τα τεράστια κόστη είτε τα άμεσα είτε τα μελλοντικά, δεν βρίσκει απάντηση στο ποιος θα φροντίζει το παιδί της ώρες της εργασίας και το κράτος λείπει από παντού.  Τι ακριβώς σηματοδοτεί η αδυναμία μεγάλου μέρους ανασφάλιστων ή και ασφαλισμένων εργαζόμενων νέων να βρουν υγειονομική περίθαλψη για μικρά ή μεγάλα περιστατικά?

Τόσο όσοι έχουν σπουδάσει, όσο και αυτοί που δεν τα έχουν καταφέρει βρίσκονται σε ένα μόνιμο κυνήγι προσόντων, γλώσσες, σεμινάρια, ειδικεύσεις. Η νεολαία στραπατσάρει καθημερινά την αυτοπεποίθηση της από συνέντευξη σε συνέντευξη, μπροστά στις τεράστιες απαιτήσεις των εργοδοτών και όλα αυτά σε πολλές περιπτώσεις για δουλειές των 400 ευρώ.

Το τσάκισμα του πρωτοβάθμιας οργάνωσης, το χτύπημα της έννοιας της συλλογικότητας, η ανυπαρξία του συνδικαλισμού, είτε δια νόμου πλέον, είτε λόγω της κυριαρχίας των λογικών της ήττας και της διάλυσης έχουν δημιουργήσει πολλαπλά νέα δεδομένα για τη νεολαία που πρωτομπαίνει στη μάχη της εργασίας. Η φάση που διανύουμε έχει τα χαρακτηριστικά της προ-συνδικαλιστικής περιόδου ανακατεμένη μαζί με τα τεράστια βαρίδια της ήττα του εργατικού κινήματος. Η νεολαία δηλαδή δεν γνωρίζει με ποια διαδικασία και με ποια εργαλεία θα αντισταθεί στην επίθεση. Έχει μπροστά της τον μακρύ δρόμο της γνώσης και «ξανά-ανακάλυψης» των τρόπων και των μορφών αντίστασης, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να διώξει από πάνω της όλη την ιδεολογική σαβούρα και την δυσφήμιση του κινήματος που κληρονομεί θέλοντας ή μη. 

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ Ταυτόχρονα τα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα και οι Μανωλάδες μας θυμίζουν πως υπάρχει και μια άλλη αθέατη νεολαία, θύμα των πολέμων και της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Οι νέοι μετανάστες και πρόσφυγες στη χώρα μας αφού ταξίδεψαν την σύγχρονη οδύσσεια για να φτάσουν στην «πολιτισμένη» Ευρώπη, βρήκαν νέα φτώχια, εξαθλίωση και αποκλεισμό. Το νέο κυνήγι μαγισσών, το ρατσιστικό μίσος και η ξενοφοβία που πρώτα και κύρια προωθεί το κράτος και οι μηχανισμοί του, συνευρίσκεται με την αντιδραστική-εθνικιστική έξαρση και δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα.  

MEIONOTHTA Θα ήταν ιδιαίτερα ελλιπής η αναφορά μας στη νεολαία αν δεν αγγίζαμε τα αδιέξοδα της μειονοτικής νεολαίας στη περιοχή μας. Σε καμία περίπτωση η αναφορά μας σε αυτήν δεν έχει σκοπό να διαχωρίσει τους πληθυσμούς στη βάση διαφορετικών συμφερόντων. Απεναντίας, η μειονοτική και η πλειονοτική νεολαία αντιμετωπίζουν ζητήματα με κοινές αφετηρίες, αιτίες και αποτελέσματα. Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο θα πρέπει να κατανοούνται και κατά συνέπεια να αντιμετωπίζονται. Η μειονοτική νεολαία λοιπόν γίνεται και αυτή θύμα της βάρβαρης επίθεσης. Παιδιά εργατικών και αγροτικών οικογενειών οι περισσότεροι, με περιορισμένες τις ευκαιρίες για σπουδές, μπαίνουν  από μικρή ηλικία στο μεροκάματο, για να γνωρίσουν για τα καλά τι σημαίνει εκμετάλλευση. Το ξέσπασμα της κρίσης και η επίθεση άφησε γρήγορα το στίγμα της στη μειονότητα. Η κατάρρευση του κατασκευαστικού τομέα και της οικοδομής έφερε την απόλυτη ανεργία για τη νεολαία της μειονότητας. Ήδη εδώ και καιρό η μοναδική διέξοδος, η οποία αποτελεί τρομερά μαζικό φαινόμενο, αποτελεί η μετανάστευση και δουλειά στο εξωτερικό. Ευρώπη , Ασία , Αμερική. Σε ολόκληρο τον κόσμο ο αντρικός πληθυσμός της μειονότητας και κυρίως οι νέοι, αναζητούν το μέλλον τους. Είναι μια συζήτηση από μόνη της οι συνθήκες εργασίας και οι όροι επιβίωσης εκεί, μια άλλη επίσης η μετανάστευση και η φυγή σαν διέξοδος, αλλά λόγω χρόνου δε θα σταθούμε σε αυτά τώρα. Ας θέσουμε όμως αυτό. Η μειονοτική νεολαία ταυτόχρονα με όλα τα παραπάνω βρίσκεται στη μέση ενός επικίνδυνου και αντιδραστικού ανταγωνισμού μεταξύ των δυο γειτονικών αστικών τάξεων της Ελλάδας και της Τουρκίας. Γίνεται θύμα του κυρίαρχου εθνικισμού (αναφερόμαστε στο κράτος και τους μηχανισμούς του, αλλά και τη διάχυση του στην πλειονότητα) με αποτέλεσμα την στοχοποίηση και τους αποκλεισμούς.  Ανταυτού, η νεολαία της μειονότητας παλεύει για το μέλλον της, για το μεροκάματο, τις ευκαιρίες, την αξιοπρέπεια με τον δικό της τρόπο και όπως αυτή το κατανοεί. Ταυτόχρονα και από μια μεριά όχι άδικα,  κλείνεται στον εαυτό της, δείχνει ανεμπιστοσύνη στη πλειονότητα, δημιουργεί τις δικές τις σχέσεις και δεσμούς, στηρίζεται και ελπίζει σε δικούς της φίλους  και «φίλους».

Ας πούμε κάποια λίγα εδώ για μια από τις διεξόδους που αφορά την εργασία χωρίς να θέλουμε ακόμη να ανοίξουμε αυτό το κεφάλαιο. Μετανάστευση λοιπόν. Σχεδόν 500.000 νέοι  από το 2008 και το ξέσπασμα της κρίσης έχουν φύγει στο εξωτερικό για αναζήτηση εργασίας. Το μέγεθος του αριθμού της φυγής, το οποίο αυξάνεται καθημερινά, φέρει πάνω του πολλαπλά διαφορετικά ζητήματα προς ανάδειξη. Καταρχήν η κατάσταση στη χώρα μας η οποία διώχνει κατά χιλιάδες τους  νέους στο εξωτερικό. Επίσης, οι συνθήκες εργασίας και ζωής στις χώρες μετανάστευσης. Ο ρόλος του μετανάστη, ακόμη και του καταρτισμένου μετανάστη. Το συνολικό παγκόσμιο κλίμα επίθεσης και οι ρυθμοί της  μεταφορά του στα κέντρα των καπιταλιστικών μητροπόλεων. Η διάχυση του εθνικισμού, και οι επιπτώσεις στους μετανάστες και πολλά άλλα. Εμείς θα μείνουμε για λίγο στην «φυγή».  Η φυγή λοιπόν φέρει επάνω της τόσο την απογοήτευση για τις εξελίξεις στη χώρα, όσο, και αυτό είναι κυρίως που μας ενδιαφέρει, την αδυναμία αποφασιστικής παρέμβασης της νεολαίας στις εξελίξεις αυτές.  Το αίσθημα μη προοπτικής και η αδυναμία ανατροπής των αρνητικών εξελίξεων βάζουν τη σφραγίδα τους στις τάσεις φυγή. Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν η νεολαία ένιωθε ότι μπορεί να παλέψει και να νικήσει στη μάχη για ένα καινούριο κόσμο.

Δύο λόγια για την επόμενη περίοδο. Η κυβέρνηση προσπαθεί να διαμορφώσει ένα νέο “success story”. Προσπαθεί να πείσει πως τέλειωσαν τα μνημόνια, μειώνεται η ανεργία, οδεύουμε προς την ανάπτυξη και την ευημερία. Η νέα κυβερνητική φανφάρα δεν έχει καμιά σχέση με τη πραγματικότητα, αντιθέτως βασικό στόχο έχει να κουκουλώσει την νέα επίθεση που ετοιμάζεται. Τα μνημόνια ήρθαν για να μείνουν και θα διευρύνονται όσο ο λαός και η νεολαία δεν παρεμβαίνει αποφασιστικά.

«ΔΙΕΞΟΔΟΙ»

Αυτοί που βρίσκονται ψιλά ξέρουν πολύ καλά πως η βάρβαρη επίθεση, η εξαθλίωση και οι αποκλεισμοί δημιουργούν οργή, αγανάκτηση και αμφισβήτηση. Ιδίως στη νεολαία αυτή η διαδικασία γίνεται πιο έντονη, πιο γρήγορη και συνδέεται με την αναζήτηση τρόπων και μέσων άρνησης των αδιεξόδων. Υπό αυτές τις συνθήκες το σύστημα ψάχνει να βρει τρόπους να καναλιζάρει την οργή και να ενσωματώσει τις αμφισβητήσεις.

Η καταστολή αποτελούσε πάντα ένα από τα βασικά όπλα των κυρίαρχων σε αυτήν την κατεύθυνση. Η αστυνομία ο στρατός, τα δικαστήρια,  στην υπηρεσία του κράτους και του κεφαλαίου έτοιμα να καταστείλουν κάθε φωνή άρνησης και αμφισβήτησης. Η νεολαία στη χώρα μας σε όλη την ιστορία της έχει βιώσει στο πετσί της την καταστολή και την τρομοκρατία. Εθνική αντίσταση-εμφύλιος, εξέγερση του πολυτεχνείου, μαθητικές καταλήψεις του 90-91, 97-99 ενάντια στο νόμο Αρσένη, Φοιτητικές καταλήψεις 2006-2007, Δεκέμβρης του 2008, η διετία 2010-2012 ενάντια στα μνημόνια.

Την ίδια στιγμή η ιδεολογική προπαγάνδα και η δημιουργία όρων ιδεολογικής χειραγώγησης, αξιοποιούνται στο μέγιστο με τη μορφή της πρόληψης. Με τη πληθώρα  των ιδεολογημάτων της ενσωμάτωσης που προωθούν προσπαθούν να προλάβουν την αμφισβήτηση εν τη γέννηση της.  

Το χτύπημα της συλλογικότητας και η αποθέωση του ατόμου και του ατομικού δρόμου αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες προς αυτή τη κατεύθυνση. Στο δρόμο προς τη κορυφή και την επιτυχία θα βρεθούν πολλοί να μας κλέψουν την πρωτιά μας μαθαίνουν από μικρά στο σχολείο, στις σχολές, στη δουλειά, στα ΜΜΕ. Πρέπει να πατήσεις τα κεφάλια των διπλανών σου να φιλήσεις κατουρημένες ποδιές για να είσαι ανταγωνιστικός και φιλόδοξος. Σε  αυτόν το δρόμο έννοιες όπως η συλλογικότητα σε αντιπαράθεση με τον ατομικό δρόμο, ο συναγωνισμός σε αντιπαράθεση με τον ανταγωνισμό πρέπει να διαγραφούν από το λεξιλόγιο.  Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ σκληρή για να μπορείς να την αποφύγεις έτσι απλά. Αν ο ατομικός δρόμος έδινε διέξοδο στη νεολαία τότε να το συζητούσαμε. Η προσγείωση στη πραγματικότητα λοιπόν κάνει πάταγο. Η μοναξιά, η απομόνωση, και η εσωστρέφεια μαστίζουν τη νεολαία.

Την ίδια στιγμή που ο ατομικός δρόμος αποθεώνεται ένα μεγάλο «δε μπορείς»  κρύβεται πίσω από κάθε προσπάθεια. Από τη μία το αντιδραστικό «αν θέλεις κάτι θα συνωμοτήσει το σύμπαν για να γίνει» (αρκεί να μη προσπαθήσεις) , από την άλλη το υπόκωφο «δε μπορείς» βρίσκεται παντού. Μια γενικευμένη απαλεψιά   σκεπάζει τη νεολαία σαν αποτέλεσμα των συσσωρευμένων αδιεξόδων και της αδυναμίας απάντησης. Δε θα σπουδάσεις γιατί δεν προσπάθησες όσο θα έπρεπε, δεν θα βρεις δουλειά γιατί δε μάζεψες τόσα προσόντα όσα ζητάει ο εργοδότης, δεν θα κάνεις σχέση γιατί δεν συμβαδίζεις με το πρότυπο. Να κάτσεις στη γωνιά σου λοιπόν και να σκάσεις γιατί απλά δε μπορείς.  Απογοήτευση, αδυναμία , παραίτηση.  Οι ψυχικές διαταραχές πραγματικά  θερίζουν, ενώ η αύξηση της χρήσης ουσιών (ναρκωτικά, αλκοόλ, χάπια, διάφορα χημικά παράγωγα) δείχνουν την σύνθλιψη της ζωντάνιας της νεολαίας.

Οι άξιοι, σπουδάζουν, οι άξιοι βρίσκουν δουλειά, οι άξιοι τα καταφέρνουν. Και μεις αναρωτιόμαστε ποιοι είναι οι άξιοι ενός κοινωνικού μοντέλου που σαπίζει, που οδεύει προς τον κοινωνικό κανιβαλισμό, που οι ιεροεξεταστές του μεσαίωνα ξαναεμφανίζονται φαρδιοί πλατιοί στα δελτία των οχτώ και τα μεσημεριανά ?  Το σύστημα αξιών ενός κοινωνικού συστήματος αντικατοπτρίζει την λειτουργία τού, ενώ ταυτόχρονα πλάθεται ανάλογα με τις απαιτήσεις και τις αναγκαιότητες του.

Μαζί τα φάγαμε έλεγε ο Πάγκαλος για να καταλήξει στο ποιος θα τα πληρώσει.  Για τα χάλια της εκπαίδευσης φταίνε οι μαθητές και οι φοιτητές, για το δημόσιο οι εργαζόμενοι στο δημόσιο, για τη μαύρη σου τη μοίρα φταις εσύ που δε τα κατάφερες. Είμαστε πέρα για πέρα υπέρμαχοι του απολογισμού και της αυτοκριτικής σε κάθε διαδικασία της ζωής. Αλλά εδώ δεν πρόκειται για αυτό. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια τεράστια προσπάθεια κουκουλώματος και μεταφοράς της ευθύνης από τους κυρίαρχους στους πληβείους.

Η νεολαία λοιπόν αγανακτεί, οργίζεται και ξεσπά. Προς ποια κατεύθυνση όμως και  ποίες απολήξεις έχει αυτή η διαδρομή; Η εμφάνιση εδώ και καιρό ενός ιδιότυπου συμμοριτισμού στα σχολεία, η έξαρση του παραβατισμού στα σύγχρονα γκέτο των πόλεων, τα βίαια ξεσπάσματα της νεολαίας σαν το Δεκέμβρη του 2008 είναι σημάδια των καιρών και εικόνα από το μέλλον. Το καθοριστικό σε αυτήν την αυθόρμητη έκφραση είναι με ποια κατεύθυνση μπολιάζεται, πια ιδεολογική χροιά αφήνει το στίγμα της.  Το ιδιότυπο μιας προηγούμενης περιόδου ήταν η ιδεολογική σύγχυση και το μπέρδεμα στην έκφραση αυτής της οργής. Μπορούσες ταυτόχρονα να βρεις νέους που να πετούσαν πέτρες στους μπάτσους το Δεκέμβρη του 08 και το 10-12 στις πλατείες να πρωτοστατούν στη πάνω πλατεία (τα φάσκελα και τον εθνικισμό). Μπορούσες κάλλιστα να δεις προφίλ στο facebook νέων που να έχουν από τη μια τον Τσε και από την άλλη την εθνικιστικά σύμβολα. Ήταν εκείνη η περίοδος που η αριστερά φάνταζε ακόμη επαναστατική στα μάτισα της νεολαίας και ο εθνικισμός έκανε τα πρώτα βήματα μαζικοποίησης. Η επόμενη περίοδο της κινηματικής ύφεσης και της αριστεράς των σαλονιών και των κυβερνητικών θώκων,  αντιδραστικοποίησε το σκηνικό και εκτίναξε τα εθνικιστικά μορφώματα. Χουλιγκανισμός, τυφλή βία, στοχοποίηση των μεταναστών, ρατσιστικό μίσος, αντικομουνισμός. Ένα πέρασμα από την αντιμετώπιση της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου κάνει κατανοητό το ιδεολογικό στίγμα που δίνει τον τόνο. Ο εθνικισμός προωθείτε σαν εκείνο το αναγκαίο πατριωτικό καθήκον  της σωτηρίας της χώρας από τους βάρβαρους, τους ξένους που μας παίρνουν τις δουλειές, τους πολιτικούς που ξεπουλάν τα πάντα. Στην ουσία εκτονώνουν και ανακυκλώνουν την πηγαία οργή της νεολαίας για τον κόσμο που ζει αφήνοντας τους κυρίαρχους ελεύθερους να αλωνίζουν.

ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Για να μπορέσουμε να δώσουμε τις δικές μας απαντήσεις θα πρέπει πρώτα και κύρια να κατανοήσουμε σε βάθος τα πολλαπλά αδιέξοδα που αντιμετωπίζει η νεολαία. Να ψηλαφίσουμε τις στάσεις τις συμπεριφορές, τις απαντήσεις μιας νεολαίας που πνίγεται. Θα πρέπει πρώτα να μη σταθούμε με σηκωμένο το δάκτυλο, να μην παίξουμε τους συμβουλάτορες που ξέρουν και θα δώσουν απαντήσεις. Να μη τη δούμε αφ υψηλού , ελιτίστικα, και επικριτικά. Κάθε αποτέλεσμα έχει και μια αιτία και αυτές τις αιτίες πρέπει να αποκρυπτογραφήσουμε και να δώσουμε τις δικές μας απαντήσεις , τόσες όσες μπορούμε να κατακτήσουμε. Άλλωστε και εμείς κομμάτι αυτής της νεολαίας είμαστε και αυτά τα προβλήματα αντιμετωπίζουμε.

Η νεολαία έχει μέσα της την αμφισβήτηση, τη μαχητικότητα, και την αναζήτηση και αυτό θα εκφραστεί με τον ένα ή το άλλο τρόπο. Η ιστορία μας διδάσκει πως η νεολαία παίζει ρόλο πυροδότη στις εξελίξεις, εκρήγνυται, εξεγείρεται, επιταχύνει διαδικασίες. Τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν είναι κατατοπιστικά και υπάρχουν άλλα τόσα.

Εδώ θέλουμε να κάνουμε μια παρένθεση για μια διευκρίνιση προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Μεγάλο κομμάτι της αριστεράς και του Α/Α χώρου την τοποθετεί σαν το νέο επαναστατικό υποκείμενο (νέο πρεκαριάτο, νεοπρολατεριάτο),  εκείνη δηλαδή την κοινωνική δύναμη που θα τραβήξει την αντιπαράθεση με το σύστημα μέχρι το τέλος. Νομίζω πως αυτή η τοποθέτηση έχει τη βάση της στην αποδοχή της ήττας του εργατικού κινήματος, στη πίστη ότι η εργατική τάξη που είναι η επαναστατική τάξη  δεν μπορεί να συγκροτηθεί και να απαντήσει. Ταυτόχρονα η φασαρία (με τη καλή τη έννοια) που κάνουν τα ξεσπάσματα της νεολαίας θαμπώνουν.

Για μας λοιπόν η νεολαία δεν αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο, δεν αποτελεί τάξη. Προέρχεται από όλες τις κοινωνικές τάξεις, τις φτωχές, τις μεσαίες και τις πλούσιες και οι ταξικές αντιθέσεις αποτυπώνονται πάνω της εξ αντανακλάσεως. Η μεγάλη της πλειοψηφία που δέχεται την εξαθλίωση μπορεί να παίξει ρόλο πυροδότη, να συμπαρασύρει τα φτωχά λαϊκά στρώματα και την εργατική τάξη στη φωτιά του αγώνα.

Ας επιστρέψουμε στις απαντήσεις.

Καταρχήν είμαστε πεισμένοι πως η νεολαία πρέπει να αναζητήσει τις απαντήσεις της στην αντίσταση και το αγώνα. «Η ομορφιά βρίσκεται στους δρόμους» κραύγαζαν  οι νέοι του Μάη του 68 γιατί ταυτόχρονα πάλευαν για να κερδίσουν υλικές νίκες, σπουδές, δουλειά, ψωμί για όλους και ταυτόχρονα αντιμετώπιζαν το μέλλον με αυτοπεποίθηση, μαχητικότητα και προοπτική.

Η νεολαία λοιπόν όπου βρίσκεται, στα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τους χώρους εργασίας, την ανεργίας πρέπει να παλέψει για άμεσες διεκδικήσεις βελτίωσης των όρων του βιοτικού της επιπέδου. Μέσα από την οργάνωση της σε κάθε χώρο που βρίσκεται να ανακαλύψει ξανά τρόπους και τα μέσα  αντίστασης, να επαναδιατυπώσει αιτήματα πάλης. Να εμπιστευτεί τις δυνάμεις της.

Η νεολαία πρέπει να μπει μπροστά στην αντίσταση απέναντι στην βάρβαρη επίθεση αλλά όσο το κάνει είμαστε σίγουροι πως δεν θα τις αρκεί. Θα αναζητά συνολικότερες απαντήσεις γιατί πρόκειται για το κομμάτι που ονειρεύεται το μέλλον, γιατί ο καπιταλισμός που ζει δεν μπορεί να της προσφέρει αυτά που υποσχόταν μια προηγούμενη περίοδο.

Επομένως ταυτόχρονα και σε αλληλοσύνδεση με τα παραπάνω πρέπει να αρχίσει να ψηλαφεί την προοπτική. Να εξηγήσει τον κόσμο, το πώς φτάσαμε μέχρι εδώ. Να βρει απαντήσεις στα μεγάλα ζητήματα της ιστορίας και την ήττα, Να πεισθεί και να δεθεί με την αναγκαιότητα ανατροπής του σάπιου και βάρβαρου καπιταλιστικού ιμπεριαλιστικού συστήματος. Να ακουμπήσει τις ιδέες μιας άλλη κοινωνίας.