Η νέα βαρβαρότητα στον κλάδο των μισθωτών τεχνικών

*Το παρόν κείμενο αποτελεί μια προσπάθεια της Ταξικής Πορείας να μαζέψει-αναδείξει τις εξελίξεις στο κλάδο των μισθωτών τεχνικών την περίοδο της καραντίνας.  Ταυτόχρονα επιδιώκει να συμβάλει στην προετοιμασία  των αντιστάσεων ενάντια στη βαρβαρότητα που διαμορφώνει η νέα "κανονικότητα".

Η πανδημία ίωσης του Covid 19 στο πέρασμα της άφησε με ιδιαίτερα βίαιο τρόπο την σφραγίδα του σε όλες της πτυχές της ζωής εκατομμύρια ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη. Οι χιλιάδες νεκροί, το γενικευμένο Lock Down, τα κατασταλτικά μέτρα, η νέα οικονομική κρίση και η βαρβαρότητα στις εργασιακές σχέσεις που ακολουθεί, είναι τα ελάχιστα στιγμιότυπα μια νέας κρίσης, η οποία δεν έχει πει την τελευταία της λέξη.

Συνολικά το σύστημα της εξαθλίωσης και της εκμετάλλευσης, αντιμετωπίζει την κρίσης σαν  ένα νέο ακραίο φυσικό φαινόμενο  στο οποίο είμαστε όλοι ίσοι απέναντι του. Η απογείωση της ατομικής ευθύνης αξιοποιείται σαν ιδεολογικό εργαλείο  για την γρήγορη μετατροπή της κρίσης σε ευκαιρία και το ξεδίπλωμα της νέας ταξικής επίθεσης.

Βασική κατεύθυνση η μεταφορά του κόστους της κρίσης στις πλάτες του εργαζόμενου λαού, η πλήρης ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, η νομιμοποίηση της εργοδοτικής ασυδοσίας και τρομοκρατίας. Στην πράξη, κυβέρνηση και κεφάλαιο, αξιοποιούν όλα τα αντεργατικά εργαλεία της επίθεσης των προηγούμενων ετών, μονιμοποιούν και διευρύνουν τα δήθεν έκτακτα μέτρα της πανδημίας και ανοίγουν τον δρόμο και την όρεξη για περεταίρω προέλαση της αντεργατικής επίθεσης.

Η πιο συγκεκριμένη ανάγνωση της κατάστασης στους διάφορους εργασιακούς κλάδους, τόσο την περίοδο της καραντίνας, όσο και την «επόμενη μέρα», θα μας φέρει μπροστά σε νέα δεδομένα. Είναι σίγουρο πως η πραγματικότητα των εργασιακών χώρων είναι ακόμη πιο σκληρή από αυτή που περιγράφουν οι γενικές τοποθετήσεις, ενώ ταυτόχρονα η ανάγκη ανάληψη πρωτοβουλιών  γίνεται ακόμη πιο επιτακτική.

Όσον αφορά τους μισθωτούς τεχνικούς και τους μηχανικούς η κατάσταση την περίοδο της καραντίνας είχε πολλές διαβαθμίσεις και ιδιαιτερότητες που κυρίως αντικατοπτρίζουν την πολυδιάσπαση  του κλάδου. Είναι  αποτέλεσμα της χρόνιας και  καθολικής κυριαρχίας της επίθεσης και των ελαστικών εργασιακών σχέσεων.  Ανασφάλιστοι, Μπλοκάκιδες (εργαζόμενοι με δελτίο παροχής υπηρεσιών ΔΠΥ), εργαζόμενοι με σύμβαση έργου ή αλλιώς με το κομμάτι, συμβασιούχοι ορισμένοι χρόνου,  εργαζόμενοι χωρίς να τους αναγνωρίζεται η ειδικότητα, είναι οι βασικές περιπτώσεις που συνθέτουν τον υπερ-κατακερματισμένο πάζλ του κλάδου. Ταυτόχρονα μπορούμε να διακρίνουμε σημαντικά ενοποιητικά στοιχεία που κυρίως προκύπτουν από τα ταξικά χαρακτηριστικά της επίθεσης και από τις μεθόδους και τα εργαλεία εφαρμογής της.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως η προ υπάρχουσα κατάσταση των εργασιακών σχέσεων του κλάδου, σε συνδυασμό με τον βαθμό αποσυγκρότησης της ενιαίας έκφρασης των εργαζομένων σε αυτόν είναι το σημείο εκκίνησης. Η επίθεση στα δικαιώματα των εργαζόμενων του κλάδου ξεκίνα από εκεί που σταμάτησε πριν την επιδημία. Στη νέα φάση, με κεντρικό πυρήνα  την «έκτακτη» συνθήκη, αναμένεται να απογειωθεί συμπαρασύροντας τα τελευταία εναπομείναντα δικαιώματα. Δουλειά «αν», «όταν» και «για όσο» αποφασίσει ο εργοδότης, με μισθό ανάλογα με τις δυνατότητες της οικονομίας και της εργοδοσίας. Ο σύγχρονος εργαζόμενος λάστιχο πρέπει να μπορεί να προσαρμόζεται ποικιλοτρόπως μπροστά στις ανάγκες του κεφαλαίου και των «έκτακτων» συνθηκών.

Οι διάφορες μαρτυρίες και καταγγελίες,  κυρίως από μαζικούς εργασιακούς χώρους, που είδαν το φως της δημοσιότητας αναδεικνύουν τη σκληρή πραγματικότητα. Το γενικευμένο Lock Down και οι κυβερνητικές επιλογές έδωσαν τη δυνατότητα στη μικρή και μεγάλη εργοδοσία το κλάδου να αλωνίσει. Με βασική δικαιολογία την πτώση των εργασιών και των πωλήσεων επιχειρήθηκε να φορτωθεί η χασούρα στους εργαζόμενους του κλάδου.   Μεγάλες περικοπές μισθών, μη καταβολή δεδουλευμένων, αιφνιδιαστικά λουκέτα, μαζικές αναστολές συμβάσεων εργασίας, προώθηση εκ περιτροπής εργασίας, απολύσεις ανοιχτές ή κεκαλυμμένες μέσω πιέσεων για παραίτηση, υποχρεωτικές άδειες, εξαναγκασμός σε εντατική εργασία παρά την αναστολή σύμβασης εργασίας, μηδαμινά υγειονομικά μέτρα προστασίας για όσους συνέχισαν να εργάζονται κατά τη διάρκεια της καραντίνας.

Ας δούμε όμως πιο συγκεκριμένα τα αποτελέσματα της πανδημίας στα διάφορα εργασιακά καθεστώτα του κλάδου:

Εργαζόμενοι με μπλοκάκι (Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών). Ο τεράστιος αριθμός εργαζόμενων μισθωτών τεχνικών με μπλοκάκι εν μέσω καραντίνας βρέθηκε κυριολεκτικά στο αέρα, έρμαιο των αντεργατικών επιλογών της κυβέρνησης και της εκάστοτε εργοδοσίας. Χιλιάδες εργαζόμενοι βρέθηκαν χωρίς δουλειά και μισθό σε μια ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτητική περίοδο. Η πλήρης έλλειψη κατοχυρωμένων εργασιακών δικαιωμάτων (δώρα, άδειες, ωράριο, μισθός, σταθερή σύμβαση ) που προϋπήρχε της πανδημίας έδωσε τη δυνατότητα στην εργοδοσία να μεταφέρει το κόστος στο ακέραιο στη πλάτη των εργαζόμενων χωρίς να αναλαμβάνει καμία ευθύνη απέναντι τους. Για όσες περιπτώσεις ο κύκλος εργασιών δεν επηρεάστηκε από την καραντίνα, κυριάρχησε η εργασία από το σπίτι με ότι αυτό συνεπάγεται για τις εργασιακές σχέσεις (έλλειψη ωραρίου, ένταση της εργασίας, συντονισμένη προσπάθεια  ελέγχου του εργαζόμενου, εξαναγκασμός για αγορά εξοπλισμού). Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση θεωρώντας τους εργαζόμενους με μπλοκάκι «συνεργάτες» ή «εργοδότες» επέλεξε να αγνοήσει  την ύπαρξη και την επιβίωση τους και δεν τους συμπεριέλαβε στις ενισχύσεις. Στην συνέχεια και μετά από πιέσεις  κατάφερε να αυτογελοιοποιηθεί προωθώντας τα γνωστά επιδοτούμενα προγράμματα κατάρτισης. Η επόμενη μέρα δείχνει να είναι γεμάτη ερωτηματικά με βάση τις προβλέψεις για σοβαρή μείωση του κύκλου εργασιών η οποία είναι σίγουρο πως θα επηρεάσει άμεσα τις εργασιακές σχέσεις της επόμενης περιόδου.

Συμβάσεις αορίστου χρόνου. Μια μερίδα εργαζόμενων του κλάδου έχει καταφέρει να εργάζεται με συμβάσεις αορίστου χρόνου, θα λέγαμε πως διατηρεί την πιο  σταθερή σχέση εργασίας. Βέβαια και σε αυτό το καθεστώς η επίθεση έχει κάνει σημαντικά βήματα. Η μη αναγνώριση του πτυχίου είναι μια πολύ συνηθισμένη φόρμουλα της εργοδοσίας για να μπορεί να κρατάει τους μισθούς στο ύψος του βασικού. Η αδυναμία συλλογικής διαπραγμάτευσης, η κυριαρχία των ατομικών συμβάσεων και το σημαντικό χτύπημα των αποζημιώσεων, δίνουν τη δυνατότητα στην εργοδοσία να αλωνίζει ελεύθερα χωρίς περιορισμούς του παρελθόντος. Αν αυτή ήταν κατάσταση την περίοδο της  «ανάπτυξης», η νέα κανονικότητα πρέπει να μπορεί να προσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες. Την περίοδο της καραντίνας κυριάρχησαν οι αναστολές συμβάσεων εργασίας, οι αναγκαστικές άδειες, η εκ περιτροπής εργασία.  Η εργοδοσία όμως θέλει και τη πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Η πίεση για ταυτόχρονη εργασία από το σπίτι χωρίς έξτρα αμοιβή πήρε μαζικές διαστάσεις. Για όσους δεν μπήκαν σε κάποιο έκτακτο μέτρο της κυβέρνησης κυριάρχησε η εντατικοποίηση της εργασίας, η πλήρης έλλειψη μέτρων προστασίας και η τηλε-εργασία. Το νέο κυβερνητικό πρόγραμμα «Συν-εργασία» που επιδοτεί την εκ περιτροπής εργασία δείχνει το δρόμο για το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα την επόμενη περίοδο. Ο μισθός, τα ωράρια και γενικά η όποια σταθερότητα μπαίνουν για τα καλά στο στόχαστρο της νέας αντεργατικής λαίλαπας.

Ανασφάλιστοι. Ο κλάδος εδώ και χρόνια μαστίζεται πραγματικά από τη μαύρη και ανασφάλιστη εργασία. Η υπέρογκη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, η αδυναμία σταθεροποίησης κύκλου εργασιών, η ασυδοσία της εργοδοσίας και η μεγάλη ανάγκη για δουλειά έχει αναγκάσει χιλιάδες εργαζόμενους, κυρίως νέους, να εργάζονται ανασφάλιστοι. Είναι εύκολα κανείς να καταλάβει ότι το σύνολο των παραπάνω εργαζόμενων, εν μέσω πανδημίας, σβήστηκε από το εργασιακό χάρτη. Πολλές είναι οι μαρτυρίες για απολύσεις μέσω τηλεφώνου και   άρνηση καταβολής δεδουλευμένων. Στην ουσία οι νέοι συνάδελφοι βρίσκονται μόνοι, χωρίς καμία κατοχύρωση, χωρίς δυνατότητα συλλογικής διεκδίκησης. Η επόμενη μέρα τους βρίσκει στην ανεργία και την ανασφάλεια σε μια περίοδο που ακόμη και με τα αστικά δεδομένα θα αργήσει να ανακάμψει.

Συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου. Σε πολύ μεγάλο βαθμό οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου έχουν ήδη γίνει καθεστώς για κάθε νέα σύμβαση που υπογράφεται. Τόσο σε μικρές, όσο και σε μεγάλες επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου βρέθηκαν και συνεχίζουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της εργοδοτικής αυθαιρεσίας. Η τρομοκρατία της μη ανανέωσης της σύμβασης στέκεται σαν λαιμητόμος απέναντι σε κάθε συμβασιούχο. Την περίοδο της καραντίνας σε μεγάλες επιχειρήσεις και κυρίως στη βιομηχανία που συνέχισε να δουλεύει κανονικά, σήκωσαν μεγάλο φόρτο εργασίας με σαφείς υγειονομικούς κινδύνους, ενώ σε άλλες περιπτώσεις εντάχθηκαν στα διάφορα έκτακτα αντεργατικά μέτρα της κυβέρνησης. Το μεγάλο ζήτημα για τους συμβασιούχους συναδέλφους βρίσκεται την επόμενη μέρα της πανδημίας. Βρισκόμαστε ήδη εν μέσω κύματος μαζικής άρνησης  ανανέωσης  χιλιάδων συμβάσεων. Απολύσεις με τη βούλα του νόμου και χωρίς να ανοίξει ρουθούνι.

Τηλε-εργασία. Η εργασία από το σπίτι δεν είναι κάτι νέο για τον κλάδο. Αρκετοί ήταν οι μηχανικοί και κυρίως οι προγραμματιστές και πληροφοριακάριοι οι οποίοι εργάζονταν με την μορφή της τηλε-εργασίας και πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Προφανώς η παραπάνω μορφή εργασίας κουβαλούσε και συνεχίζει και σήμερα να κουβαλάει όλες τις αντεργατικές εργασιακές σχέσεις του κλάδου, αλλά και μερικές ακόμη. Η σταθερή απομόνωση του εργαζόμενου στο σπίτι και η έλλειψη μαζικού εργασιακού χώρου, αναδεικνύει ζητήματα τόσο στο επίπεδο της γενικότερης κοινωνικοποίησης του , όσο και σε σχέση με τη δυνατότητα οργάνωσης και συλλογικής διεκδίκησης. Επιπλέον, οι συνεχείς πιέσεις για εργασία χωρίς ωράρια όποτε το απαιτήσει η εργοδοσία διαμορφώνουν μια νέα πλήρως εντατικοποιημένη εργασιακή συνθήκη. Είναι αλήθεια ότι την περίοδο της καραντίνας μεγάλη μερίδα μισθωτών τεχνικών δέχθηκε με προθυμία, σε πολλές περιπτώσεις έγινε απαίτηση εργαζομένων, η συνέχεια της εργασίας από το σπίτι. Βασικό χαρακτηριστικό της αποδοχής, η προστασία από την μετάδοση του ιού και ταυτόχρονα η αποτροπή του σταματήματος της εργασίας με όλες τις επιπτώσεις που ακολουθούν. Η κυβέρνηση, το κεφάλαιο και η εργοδοσία και σε αυτήν την περίπτωση, κάνει την κρίση ευκαιρία και προσπαθεί να αξιοποιήσει στο έπακρο για λογαριασμό της τα νέα δεδομένα. Ο έλεγχος μέσω καμερών και συνεχόμενων report, το χτύπημα του ωραρίου, η αμφισβήτηση βασικών κατοχυρωμένων δικαιωμάτων (μισθός, δώρα, άδεις) με πρόφαση την νέα μορφή της εργασίας, η απουσία συλλογικής διεκδίκησης, ήρθαν για να μείνουν. Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση αναζητά φόρμουλες μονιμοποίησης και νομιμοποίησης της νέας αντεργατικής επιδρομής.

Διαφοροποιήσεις και διαβαθμίσεις στον τρόπο που εξελίχθηκαν τα πράγματα εν μέσω πανδημίας παρατηρήθηκαν σε μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις τους κλάδου. Η μεγάλο-εργοδότες  του κλάδου (βιομηχανίες, μεγάλα τεχνικά γραφεία, κατασκευαστικές ), σε πολλές περιπτώσεις με άμεση σύνδεση με ξένα ιμπεριαλιστικά κεφάλαια και με μεγάλο μερίδιο της πίτας, ξεπερνώντας γρήγορα τα διλήμματα  των πρώτων ημερών, έδρασαν καθολικά και με κεντρικό στόχο την «ευκαιρία». Για τους κλάδους που έμειναν ανοιχτοί (τρόφιμο, φάρμακο, συντήρηση ), οι μηχανές άναψαν στο φουλ για την αξιοποίηση της ευκαιρίας με ότι σημαίνει αυτό για τις εργασιακές σχέσεις. Για όσους δέχθηκαν πλήγματα, η κυβέρνηση φρόντισε από πολλές πλευρές. Ελαφρύνσεις για το κεφάλαιο, βαρβαρότητα για τους εργαζόμενους.  Είναι κοινός τόπος ότι ανεξάρτητα από την διακύμανση των τζίρων, τα αντεργατικά «δωράκια» ανοίγουν την όρεξη για την περαιτέρω προέλαση της επίθεσης. Οι μικρότερες επιχειρήσεις δεχόμενες τις πιέσεις από την όξυνση του ανταγωνισμού («το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό»), αναζήτησαν τρόπο μεταφοράς του προβλήματος προς τα κάτω. Το «οικογενειακό» κλίμα κυριάρχησε σε πολλές περιπτώσεις για να υποκρύψει την απρόσκοπτη εφαρμογή των μέτρων.

Η επόμενη μέρα της πανδημίας είναι ήδη ναρκοθετημένη. Η κυβέρνηση και το κεφάλαιο επιχειρούν  μια άνευ προηγουμένου ταξική επίθεση. Ο κλάδος των μισθωτών τεχνικών έχει εδώ και χρόνια δεχθεί σοβαρά πλήγματα σε σχέση με το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή δουλειά με δικαιώματα. Πληρώνει σε μεγάλο βαθμό την αδυναμία του να απαντήσει στον εκτεταμένο  κατακερματισμό, την πολυδιάσπαση και την κυριαρχία των ελαστικών σχέσεων εργασίας. Είναι ακριβώς από εκεί που πρέπει να ξεκινήσουν οι συλλογικές προσπάθειες αντίστασης και διεκδίκησης. Η αντίσταση στην νέα αντεργατική «κανονικότητα», το δικαίωμα στην μόνιμη και σταθερή δουλειά, οι συλλογική διεκδίκηση να μπουν στο επίκεντρο της πάλης σε κάθε σωματείο σε κάθε χώρο εργασίας.

·         Να μη επιτρέψουμε η «έκτακτη» συνθήκη να γίνει η νέα κανονικότητα

·   Συλλογική σύμβαση εργασίας που να καλύπτει όλους τους εργαζόμενους και τις ειδικότητες του κλάδου.

·         Πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς.

·   Κατοχύρωση όλων των επιδομάτων και των δώρων για όλυς τους εργαζόμενους του κλάδου ανεξαρτήτως  σχέσης εργασίας.

·         Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους. Όχι στις ελαστικές σχέσεις εργασίας

·         Όχι στις απολύσεις και τις μειώσεις μισθών.

·         Επίδομα ανεργίας για όλους τους ανέργους.

·         Κάτω τα χέρια από τις άδειες και τα δώρα.

·   Όχι στην εκ περιτροπής εργασία και το νέο κυβερνητικό αντεργατικό σχέδιο «Συν-εργασία»

·  Ασφάλιση και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για όλους χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Όχι στην «μαύρη» και ανασφάλιστη εργασία.

·         Όχι στα εξοντωτικά ωράρια. 8ωρο-5ήμερο, καταβολή των υπερωριών.

·      Τήρηση των ωραρίων και των μισθολογικών απολαβών για όσους εργάζονται από το σπίτι.

·         Όχι στην εργοδοτική ασυδοσία και τρομοκρατία. 

Ταξική Πορεία 24/6/20